ជាទូទៅអាតូមរបស់ធាតុមួយតែងមានចលនា តែបើសិនជាធាតុមួយនោះមានសីតុណ្ហភាពត្រជាក់គ្រប់គ្រាន់វានឹងធ្វើអោយអាតូមរបស់ធាតុនោះលែងមានចលនាទាំងស្រុង ដែលចំនុចសម្មតិកម្មនេះគេអោយឈ្មោះថា”សូន្យដាច់ខាត” ដែលពាក្យនេះមកពីពាក្យថា “Absolute zero” ។
សូន្យដាច់ខាតមិនដែលត្រូវបានគេវាស់បាននូវឡើយទេទាំងក្នុងធម្មជាតិនិងក្នុងបន្ទប់ពិសោធន៏ ។ គេគិតថាសូន្យដាច់ខាតគឺនឹងមិនអាចរកឃើញឡើយ ហើយបើសិនជាវាត្រូវបានគេរកឃើញក៏យើងមិនអាចគត់សំគាល់បានដែរ ដោយមូលហេតុថាយើងគ្មានអី្វដើមី្បវាស់សីតុណ្ហភាពនោះឡើយ ។
ដើមី្បវាស់សីតុណ្ហភាពរបស់អង្គធាតុអី្វមួយអោយមានប្រសិទ្ធិភាពគឺគេត្រូវកត់ត្រាថាមពលមធ្យមរបស់ធាតុតូចៗដែលបង្កើតអោយមានសីតុណ្ហភាពនៃអង្គធាតុនោះ ។ សីតុណ្ហភាពអាចបង្ហាញពីចលនាអាតូមរបស់រូបធាតុមួយគឺ នៅពេលដែលសីតុណ្ហភាពកាន់តែត្រជាក់ អាតូមធើ្វចលនាកាន់តែយឺតហើញបើទៅតាមទ្រឹស្ដីបទនេះនៅពេលវត្ថុមួយមានសីតុណ្ហភាពត្រជាក់គ្រប់គ្រាន់ ម៉ូលេគុលនឹងលែងមានចលនាទាំងស្រុង នៅពេលនោះហើយដែលបញ្ជាក់ថាវាបានទៅដល់សីតុណ្ហភាពសូន្យ ។
ទ្រឹស្តីបទរបស់សូន្យដាច់ខាតត្រូវបានលើកយកមកនិយាយដោយលោក ឡត កែលវិន(Lord Kelvin) នៅសតវត្សទី១៨ ដោយអាស្រ័យទៅលើគំនូសក្រាហ្វិកសីតុណ្ហភាព និង ថាមពល ។ ពាក្យថា “សូន្យដាច់ខាត”រឺ “Absolute zero”មានតំលៃស្មើនឹង “0”កែលវិន រឺ “-២៧៣.១៥” ដឺក្រេសែលស្យូស ។ រង្វាស់កែលវិនគឺខុសពីរង្វាស់អង្សាសេ(ដឺក្រេសែលស្យូស) ត្រង់ថាសំរាប់រង្វាស់ដឺក្រេសែលស្យូសគឺទឹក កកនៅសូន្យអង្សាសេ រីឯរង្វាស់កែលវិនគឺទឹក កកនៅសីតុណ្ហភាព២៧៣អង្សារកែលវិន និយាយរួមគឺ សូន្យអង្សារសេ ស្មើនឹង ២៧៣អង្សារកែលវិន។
នៅលើផែនដីសីតុណ្ហភាពដែលត្រជាក់ជាងគេរបស់ធម្មជាតិដែលត្រូវបានគេរកឃើញគឺ“-៨៩”អង្សាសែលស្យូសដែលស្មើនឹង “១៨៤”កែលវិន (សីតុណ្ហភាពនេះត្រូវបានគេរកឃើញនៅអង់តាកទិកក្នុងឆ្នាំ១៩៨៣) ។ សូមី្បតែនៅក្នុងលំហរជ្រៅ (Deep space) អាតូមដែលត្រជាក់បំផុតមានសីតុណ្ហភាព ២ រឺ ៣ កែលវិនពីលើសូន្យដាច់ខាត ។
នៅក្នុងបន្ទប់ពីសោធន៏គេបានស្រាវជ្រាវរកឃើញសីតុណ្ហភាពដែលត្រជាក់ជាងសីតុណ្ហភាពនៅក្នុងលំហរទៅទៀតដូចជា អង្គធាតុរាវរបស់រូបធាតុហេល្យូម (Helium) មានសីតុណ្ហភាព៤អង្សារកែលវិន ហើញនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៣ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅសកលវិទ្យាល័យ”MIT”របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រើប្រាស់ឡាសែរដើមី្បធ្វើអោយអង្គធាតុសេសស្យូម(Caesium or Cesium “Cs”) ត្រជាក់រហូតដល់ទៅ “០.៥០០០០០០០០”កែលវិនដែលជាសីតុណ្ហភាពសប្បនិមិ្មតមិនធ្លាប់បង្កើតពីមុនមក ។“សូន្យដាច់ខាត” រឺ “Absolute Zero” គឺជាគំនិតអរូបីមួយ ហើយបើទោះបីនាក់វិទ្យាសាស្រ្តអាចរកឃើញសីតុណ្ហភាពដែលក្បែរសូន្យដាច់ខាតក៏ដោយ ក៏ពួកគេទទូលស្គាល់ថាសូន្យដាច់ខាតមិនអាចទៅដល់ជាមួយនឹងចំនួនដ៏ជាក់លាក់មួយឡើយ។
ដកស្រង់ និង កែសំរួលដោយ: នាង ទិនរ៉ា
