ថ្ងៃនេះ “គំនិត” សូមបង្វែរប្រិយមិត្តអ្នកអានទាំងអស់ទៅជំនាញផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុវិញម្ដង ។ អត្ថបទថ្ងៃនេះគឺផ្ដោតទៅលើ សញ្ញាប័ណ្ណ ដែលជាមូលប័ត្រមួយប្រភេទដែលគេជួញដូរលើទីផ្សារមូលប័ត្រ ។
អ្វីទៅជាសញ្ញាប័ណ្ណ ?
សញ្ញាប័ណ្ណជាមូលប័ត្រប្រភេទបំណុល បញ្ជាក់អំពីភាពជាប់បំណុលរបស់អង្គភាពបោះផ្សាយសញ្ញាប័ណ្ណនេះចំពោះវិនិយោគិន ។ នេះបានន័យថាវិនិយោគិនផ្តល់កម្ចីដល់អង្គភាពបោះផ្សាយមូលប័ត្រនេះ(ក្រុមហ៊ុន ឬស្ថាប័នរដ្ធ) ហើយអង្គភាពនោះសន្យាសងទុននោះវិញ (តម្លៃចារឹក) ក្នុងរយៈពេលកំនត់មួយ (ឥណប្រទាន) និងក្រោមអត្រាការប្រាក់ថេរមួយដែលបានកំនត់ (អត្រាការប្រាក់កូប៉ុង) ។ សញ្ញាប័ណ្ណផ្ដល់ជាលំហូរសាច់ប្រាក់ថេរ ជាប្រចាំរហូតដល់ចុងកាលឥណប្រទាន ។ ការបង់ប្រាក់កូប៉ុងអាចជា ប្រចាំឆ្នាំ ប្រចាំឆមាស ឬគ្មានលំហូរសាច់ប្រាក់ក្នុងកំឡុងពេលតែម្ដង អាស្រ័យលើអ្នកបោះផ្សាយ ។ ជាទូទៅនៅ ស.រ.អា ការបង់ប្រាក់ច្រើនធ្វើឡើងប្រចាំឆមាស ។
អ្នកបោះផ្សាយសញ្ញាប័ណ្ណអាចជា ស្ថាប័នរដ្ឋដូចជា រដ្ឋាភិបាល សាលាក្រុង ខេត្ត រាជធានី រតនាគារ ឬជាអង្គភាពឯកជន ជាក្រុមហ៊ុន ។
សារព័នសព្ទនៃសញ្ញាប័ណ្ណ
តម្លៃចារឹក (Par or Face value)៖ បរិមាណទឹកប្រាក់ដែលវិនិយោគិននឹងទទួលបាននៅចុងកាលឥណប្រទាន ជាទូទៅគឺ $១.០០០ នៅស.រ.អា ។
អត្រាការប្រាក់កូប៉ុង (Coupon Rate)៖ អត្រាការប្រាក់កំណត់នៅលើសញ្ញាប័ណ្ណដែលអ្នកខ្ចីសន្យាទូទាត់សងវិញ តាមអត្រានោះ។ អត្រាការប្រាក់នេះក៏អាចស្មើសូន្យដែរ ក្នុងករណីនោះគឺម្ចាស់សញ្ញាប័ណ្ណនឹងមិនទទួលបានចំណូលជាប្រចាំក្នុងកំឡុងពេលរង់ចាំកាលកំណត់នោះទេ គឺគេទទួលបានតែតម្លៃចារឹកប៉ុណ្ណោះ ។ សញ្ញាប័ណ្ណមានកូប៉ុងសូន្យ ភាគច្រើនចេញផ្សាយដោយរតនាគារ ។
កូប៉ុងការប្រាក់ (Coupon)៖ សាច់ប្រាក់ដែលម្ចាស់សញ្ញាប័ណ្ណនឹងត្រូវទទួលក្នុងមួយកំឡុងពេលនៃលំហូរសាច់ប្រាក់ ។ អង្គភាពអាច
កូប៉ុងការប្រាក់ = (តម្លៃចារឹក x អត្រាការប្រាក់កូប៉ុង) / ចំនួននៃការបង់ប្រាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ
កាលបរិច្ឆេទឥណប្រទាន (Maturity Date)៖ កាលបរិច្ឆេទដែលម្ចាស់សញ្ញាប័ណ្ណទទួលនូវទុន (ស្មើតម្លៃចារឹក) វិញអំពីអ្នកចេញផ្សាយវា ។
ទិន្នផល (Yield or Yield To Maturity)៖ ទិន្នផលដែលទទួលបានពីការវិនិយោគលើមូលប័ត្រ ។
ភាពខុសគ្នារវាងសញ្ញាប័ណ្ណ នឹងមូលប័ត្រកម្មសិទ្ធិ
ការយល់ដឹងអំពីភាពខុសគ្នារវាងមូលប័ត្រទាំងឡាយដែលធ្វើការជួញដូរនៅលើទីផ្សារមូលប័ត្រពិតជាសំខាន់ ព្រោះវាផ្ដល់ជម្រើសដល់វិនិយោគិន លើកត្តាផ្សេងៗដូចជា ហានិភ័យ ទិន្នផល លំហូរសាច់ប្រាក់ ឥណប្រតិទាន ជាដើម។ ដោយធ្វើការវិនិយោគលើសញ្ញាប័ណ្ណ វិនិយោគិននឹងក្លាយជាម្ចាស់បំណុលរបស់អង្គភាពនេះ ខុសពីការវិនិយោគលើមូលប័ត្រកម្មសិទ្ធិ (ភាគហ៊ុន) ដែលវិនិយោគិនក្លាយជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមហ៊ុនទៅវិញ ។ វិនិយោគិនលើសញ្ញាប័ណ្ណក៏មានសិទ្ធិអទិភាពលើទ្រព្យដែលរបស់ក្រុមហ៊ុននៅពេលដែល ក្រុមហ៊ុនក្ស័យធន រីឯវិនិយោគិនលើមូលប័ត្រកម្មសិទ្ធិត្រូវរង់ចាំរហូតគ្រប់បំណុល និងកាតព្វកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុនត្រូវបានទូទាត់សងរួចរាល់ ។
ដូចនេះសញ្ញាប័ណ្ណមានអត្រាហានិភ័យតិចជាងមូលប័ត្រកម្មសិទ្ធិ តែក៏ផ្ដល់ទិន្នផលតិចជាងមូលប័ត្រកម្មសិទ្ធិដែរ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ “គំនិត” ជឿជាក់ថាមិត្តអ្នកអាននឹងបានយល់ដឹងជាងមុនចំពោះមូលប័ត្រប្រភេទនេះ ។
ឯកសារយោង៖
http://www.investopedia.com/terms/b/bond.asp
http://www.secc.gov.kh/khmer/m75.php?pn=2
